ارزیابی شدت و ریسک بیابان‌‌‌زایی و ارائۀ برنامۀ مدیریت منطقۀ مورد مطالعه: دشت سگزی اصفهان

Authors

  • عبدالحسین بوعلی دانشجوی دکتری مدیریت و کنترل بیابان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
  • علی محمدیان بهبهانی استادیار دانشکدۀ آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
Abstract:

بیابان‌زایی خطری جدی برای بسیاری از کشورهای جهان و به ویژه کشورهای در حال توسعه مانند ایران است. مناسب‌ترین روش برای تعیین شدت خطر بیابان‌زایی استفاده از مد‌لهای تجربی است. این پژوهش با هدف ارزیابی شدت خطر و ریسک بیابانزایی در منطقه بیابانی دشت سگزی اصفهان انجام شد. نتایج نشان داد شدت خطر بیابانزایی منطقه براساس مدل مدالوس در سه کلاس خیلی کم(5.6) ، زیاد(21.13) و خیلی زیاد(73.27) قرار گرفت. معیارهای اقلیم ( امتیاز 193)، فرسایش بادی (امتیاز 176) و عامل مدیریت و سیاستگذاری (امتیاز 172) بیشترین تأثیر را در شدت بیابانزایی منطقه داشته‌اند. ریسک بیابان‌زایی منطقه نیز با استفاده از نقشه شدت، ارزیابی عناصر در معرض خطر و آسیب پذیری عناصر در معرض خطر تهیه شد. نتایج ارزیابی ریسک محاسبه و در پنج کلاس خیلی‌کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی‌زیاد طبقه‌بندی شد به طوری که کلاسهای زیاد و خیلی زیاد 40 درصد منطقه را به خود اختصاص داده و بیشترین کلاس مربوط به ریسک بیابانزایی خیلی کم با 39 درصد مساحت می‌باشد. براساس نتایج به‌دست آمده از ریسک، واقعیّت زمینی و نظرات کارشناسی برنامه مدیریتی مناسب پیشنهاد و ارائه گردید. در شرایط بحرانی و بر مبنای ارزشهای ریسک خیلی زیاد، برنامه‌ها و اقدامات کنترلی، مانند مدیریت صحیح و استفاده از روشهای آبیاری نوین و گیاهان زراعی مقاوم به شوری، احداث بادشکن و همچنین در برخی مناطق، حفظ وضعیّت موجود برای جلوگیری از خطر بیابانزایی، قابل اجرا می‌باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

استفاده از معیار خاک جهت ارزیابی شدت بیابان‌زایی (مطالعه موردی: دشت سگزی اصفهان)

Soil characteristics are the most powerful factors in desertification phenomenon. The purpose of this study was investigating soil characteristics as indices for evaluating desertification intensity. The most important indicators of the soil that affect desertification were selected in the present study. Soil samples were taken from Segzi desert vicinity located in the east of Isfahan city with...

full text

استفاده از معیار خاک جهت ارزیابی شدت بیابان زایی (مطالعه موردی: دشت سگزی اصفهان)

یکی از مهم ترین عواملی که بر پدیده بیابان زایی تأثیر می گذارد، شرایط خاک می باشد. هدف از این مطالعه، بررسی خصوصیات خاک به عنوان معیاری جهت ارزیابی بیابان زایی است. بدین منظور، مهم ترین شاخص های خاک منطقه که بر بیابان زایی مؤثر می باشند، انتخاب شدند. نمونه برداری ها در منطقه سگزی واقع در شرق اصفهان و به وسعت 112167 هکتار صورت گرفت و شاخص های: بافت خاک، میزان گچ، بیکربنات، هدایت الکتریکی (ec)، ph...

full text

کاربرد شبکه‌های باور بیزین در تعیین پتانسیل مناطق و عوامل مؤثر بر بیابانزایی براساس برخی شاخص‌های کیفیت خاک (مطالعه موردی: دشت سگزی اصفهان)

Appropriate criteria and methods are required to assess desertification potential in various ecosystems. This paper aimed to assess desertification levels in Segzi plain located in east part of Isfahan, with a focus on soil quality criteria used in MEDALUS model. Bayesian Belief Networks (BBNs) were also used to convert MEDALUS model into a predictive, cause and effects model. Soil samples were...

full text

ارزیابی شدت و ریسک بیابان‌زایی و ارائه برنامه‌های مدیریتی (منطقه مورد مطالعه: دشت قاسم آباد بجستان، استان خراسان رضوی)

بیابان‌زایی، خطر و تهدیدی جدّی برای محیط طبیعی است و ارزیابی ریسک به عنوان ابزاری کاربردی، امکان برنامه‌ریزی و مدیریت، در دوره‌های زمانی مختلف را برای مقابله و کاهش خطر آن فراهم می­کند. این پژوهش با هدف ارزیابی شدت خطر و ریسک بیابان‌زایی و ارائه برنامه‌های مدیریتی در منطقه بیابانی دشت قاسم‌آباد بجستان استان خراسان رضوی انجام شد. شدت بیابان‌زایی، با استفاده از مدل ایرانی <s...

full text

ارزیابی وضعیت فعلی بیابان‏‌‌زایی و اصلاح مدل مدالوس در دشت سگزی اصفهان

بر طبق تعریف کنفرانس بین‏المللی مبارزه با بیابان‏زایی، «پدیدة بیابان‏زایی» عبارت است از تخریب اراضی در نواحی خشک، نیمه‏خشک، و نیمه‏مرطوبِ خشکِ ناشی از عوامل متعددی چون تغییرات اقلیمی و فعالیت‏های انسانی. این پدیده مدت‏هاست که یک مشکل جدّی اقتصادی، اجتماعی، و زیست‏محیطی در بسیاری از کشورها شناخته شده است. روش مدالوس یکی از روش‏های کاربردی در ارزیابی وضعیت فعلی بیابان‏زایی و برآورد ریسک آن است. در ا...

full text

برآورد و ارزیابی فرسایش بادی با به‌کارگیری شبکه‌ باور بیزی (BBNs) در دشت سگزی اصفهان

Soil erosion by wind is a widespread problem in the arid lands of Iran. This research estimated and assessed the severity of wind erosion in Segzi desertification hotspot located in the eastern part of Isfahan township, focusing on criteria used in the IRIRF (Iranian Research Institute of Forest and Rangelands) model. Bayesian belief networks (BBNs) were also used to convert the IRIFR model to ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 17  issue 56

pages  181- 194

publication date 2019-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023